බටකොල ආච්චිගේ මායා බසයේ අභිරහස.

කොස්සක් මත නැගී අහසින් ගමන් කරන බටකොල ආච්චීව ඔබට මතකද? ශ්‍රී රාවණ රජතුමාගේ ලොකු අම්මා වන බට්ඨිකාලි යක්ෂණිය හෙවත් බටකොල ආච්චී විසින් ලොවට මුල් වට හඳුන්වා දුන් ඉන්ධන රහිත ප්‍රවාහන තාක්ෂණයක් හෙළයින් සතුව තිබුණ බව ඉපැරණි හෙළ පුස්කොළපොතක දැක්වෙයි.

ඊට අනුව මායා කොසු හතක් ‍තෝන් ලණු වලින් හෙළ බස් එකකට ("හෙළ බස" කියල තාමත් අප අතර පවතින්නේ එම වහරයි) ගැට ගසා බසය ඇද්දවීමට හැකියාව තිබුණි.

හඳ පායා ඇති දින වලදී හෙළ පුස්කොළපොත් කියවූ මා වැනි වැඩිහිටි උදවියට බසයකට ගොඩ වුණ ගමන් සිතෙන්නේ, බස් එක කොහුවලින් දුවන බවයි. බටකොල ආච්චී හෙළ යකිනිය විසින් "කොහුවලින්" ධාවනය වන හෙළබස් තාක්ෂණය මුල් වරට හඳුන්වා දුන් ගම්මානය අදටත් "කොහුවල" ලෙස හැඳින්වෙයි. රාවණ රජ සමයේ කොහුවල ප්‍රධානතම බස් නැවතුම් පොළ බවට පත් විය.

පින්තූරය උපුටා ගත්තේ "Chat Room" වත්පොත් පි‍ටුවෙනි.

අරිසෙන් අහුබුදු වන්ට අනුව වාරියපොළ යනු, වා=වාතයෙන්, රිය=රථ, පොළ=තො‍ටුපොළ හෙවත් වාතයෙන් යන රථ පොළ ලෙස හැඳින්වෙන දඬුමොණර ගුවන් යාත්‍රාංගනයක් බවත් ඔබට මතක ඇති. කොහුවල සිට වාරියපොළට ගමන් මාර්ගයක් ඇති නිසා අතීත හෙළයින්ගේ මහා මාර්ග ප්‍රවාහනය සහ ගුවන් ප්‍රවාහනය අතර තිබූ සම්බන්ධතාවය මැනැවින් පැහැදිළි වෙයි.

හෙළ ගවේශකයින් පවසන පරිදි රාවනා ඇල්ල අසලින් හමුවූ උමගේ සිට රාවනා ඇල්ලට කිලෝමීටර් ගණනාවක් දිග මාර්ගයක් තිබෙන නිසා එම උමග රාවණා රජතුමාගේ බව තහවුරු වෙයි. එසේම, වාරියපොළ සිට කොහුවලටත් මාර්ගයක් තිබෙන නිසා කොහුවලත් රාවණ රජතුමාගේ බවට තවත් මූලාශ්‍රයකි.

 නුගේගොඩ ගුවන් පාලම හැදීමට මාර්ගය හාරද්දී එතැනින් හමුවූ ඉපැරණි සෙල් ලිපියක මෙසේ දැක්වෙයි. "කල හ බ නව ප ඉළ බකල යක ඣප ප නුග". එහි තේරුම මෙලෙස දැක්විය හැකියි. "කොහුවල හෙළ බස් නැවතුම් පොළ ඉදිකළ බට්ඨිකාලි යකිනිය ගේ දෙ‍ටු පුත් පැළ කළ නුග ගස". එම සෙල් ලිපි මූලාශ්‍රය අනුවද රාවණ රජ සමයේ තිබූ කොහුවල හෙළ බස් නැවතුම්පොළ ගැන පැහැදිළි වෙයි.

එදා හෙළයින්ට තිබූ බස් තාක්ෂණය අද හෙළයින්ටත් තිබෙන හැටි පහත රූපයෙන් ඔබට දිස් වෙනු ඇත. පර සුද්දන්ගේ සම්බැරීන් දියේ පමණක් ගමන් කරද්දී, හෙළයින්ගේ බස් දිය ගොඩ දෙකේදීම ගමන් කරන උදාරත්වය දෙස බලන කල අපගේ තනි නෙතගට කඳුළක් එක් නොකරන්නේද?

ලෝකයට ශිෂ්ටාචාරය බෙදා දුන්නේ හෙළයින් විසින් බව මීට වසර 15 කට ප්‍රථමයෙන් (1997) අරිසෙන් අහුබුදු සූරීන් කියන විට “මෙම ලියුම්කරුද” ඊට සිනාසුනි. අපගේ මොල හැඩ ගස්වා ඇත්තේ එපරිද්දෙනි. නමුත් බටහිර ලෝකය විසින් දැනට සොයාගෙන ඇති තොරතුරු අනූව ඔහුගේ අදහස නිවැරදිය.